Słowiańska tradycja
Wszystko o Ruskiej Bani
Z słowiańskiej tradycji
Bania lub bajnia pochodzi od ruskiej bani, czyli parzelni. Jej pochodzenie wywodzi się z tradycji rosyjskiej. Jest ona coraz bardziej popularna i reaktywowana na terenach Suwalszczyzny. W Polsce zbliżonym przybytkiem była łaźnia. Na terenie Suwalszczyzny bania została rozpropagowana przez żyjących tu starowierów w okolicach Augustowa, Sejn, Wodziłek.
Budowla
Bania w Polsce to drewniany domek z dwoma izbami. W jednej mieści się wypoczywalnia, czyli miejsce do odpoczynku i odprężenia po wyparzeniu się, często ze stołem, na którym gości gorzałka (tzw. duch puszczy) i coś do niej, np. cebula. Druga izba pariłka (parzelnia) to pomieszczenie z ławkami dla baniowiczów, na których można usiąść lub położyć się oraz urządzenie ogrzewające izbę, czyli piec opalany drewnem (nie mylić z piecem elektrycznym w saunie – to zupełnie co innego).
Korzyści
- Niweluje zmęczenie i poprawia samopoczucie
- Ma dobry wpływ na układ krążenia i oddechowy
- Pomaga w spalaniu kalorii
- Wspomaga usuwanie toksyn z organizmu
- Łagodzi bóle mięśni i stawów
- Zapewnia zastrzyk energii i poprawia koncentrację
- Wzmacnia odporność i odpręża
Bania w Polsce
W naszym regionie można spotkać również jeszcze ostatnie czarne banie, czyli banię syberyjską, w której znajduje się kamienny piec bez komina. Po jego rozgrzaniu usuwa się z niego popiół a pomieszczenie wietrzy się. Następnie polewa się rozgrzane kamienie wodą w celu uzyskania odpowiedniej temperatury i wilgotności. W przypadku takiej bani ściany i sufit są czarne od sadzy, ale ławki powinny być czyste. Takie banie można spotkać jeszcze w okolicy Suwałk, np. we wsi Ruska Buda, Wodziłki.
Jak to działa?
Obecnie najczęściej źródłem ciepła w bani jest piec z kominem, opalany drewnem i obłożony dużą ilością kamieni, często ze stojącym na nim kotłem z gotującą się wodą. W parzelni powinien być również drewniany ceber z wodą do polewania kamieni. W bani możliwa jest do osiągnięcia duża wilgotność, nawet do ok. 90% (bania czarna) na skutek lania dużej ilości wody na rozgrzane kamienie. Widać wtedy kropelki wody unoszące się w powietrzu.
Wilgotność i temperatura
Temperatury w bani dochodzą nawet do 120°C (lecz przy niższej wilgotności). Zazwyczaj w bani, jaką preferujemy, panuje temperatura ok 90-100°C i znaczna wilgotność. Przy intensywnym polewaniu na jeden cykl baniowania, czyli seans dwugodzinny zużywa się powyżej 50 litrów wody. Większość ludzi dobrze znosi i woli temp. ok 70-80 stopni i wilgotność ok. 40%. Warunki, jakie należy stworzyć, muszą być komfortowe. Korzystający muszą dobrze się czuć. Nie można na siłę zmuszać innych do przebywania w wysokiej temperaturze.
Cykle przebywania w bani
Jak korzystać z Ruskiej Bani?
1
Wejście
do rozgrzanej bani
i nagrzewanie ciała
2
Chłodzenie się po wyjściu z bani w lodowatej wodzie, bez wycierania ciała po wyjściu z wody
3
Regeneracja sił
w wypoczywalni, nawadnianie organizmu ziołową herbatą z miodem lub kwasem chlebowym ok.10-15min. Kilkukrotne powtórzenie cyklu.
4
Zakończenie
baniowania na zimno, czyli schłodzenie, wytarcie ciała
i ubranie się.
Wskazówki
Przygotuj się!
Do bani wchodzimy po ok. 1,5-2h od ostatniego posiłku. Posiłek powinien być lekkostrawny. Nie można jednak być na czczo. Nie należy też spożywać zbyt dużej ilości płynów, ponieważ powoduje to niepotrzebne obciążenie nerek. Picie płynów nie powoduje zwiększenia się ilości potu. Pocenie w takim przypadku wzrasta minimalnie. Człowiek zdrowy przy korzystaniu z bani po pewnym czasie (4-5 cyklach) przestaje się pocić i jest to naturalne. Oddychamy ustami. Należy też osłonić głowę, uszy i nos. Wskazana jest duża czapka wełniana na głowę, zakrywająca uszy. Jednak jeśli komuś odpowiada temperatura i nie chce zakładać czapki, nie ma przeciwwskazań. Baniowicz musi się czuć komfortowo.
Wskazówki
W trakcie kąpieli
W trakcie pocenia się wydalane są z potem sole mineralne, które po wizycie w bani należy uzupełnić, np. poprzez jedzenie warzyw.Korzystanie z bani ma znaczenie higieniczne, zdrowotne, hartuje organizm i pozwala na odprężenie i relaks. Podczas pobytu w parzelni używa się dodatkowo witek brzozowych, dębowych lub nawet eukaliptusowych, czyli gałązek z liśćmi zielonymi w czasie lata lub suszonymi zimą. Suszone witki potrzebują jednak odpowiedniego przygotowania przed ich użyciem, aby liście nie odpadły. Ponadto suszone są lepsze, ponieważ uwalniają lepiej olejki eteryczne.
Wskazówki
Na koniec
Nie należy po ochłodzeniu się w wodzie wycierać ciała, ponieważ suche ciało dodatkowo będzie wydzielało pot.Witki służą do lekkiego masowania całego ciała od stóp do ramion przy wysokiej temperaturze i wilgotności. Używanie witek powoduje lepsze rozgrzanie ciała. Uważa się, że ciepło jest „wbijane” w ciało za pomocą witek na ok 3-4cm w głąb. Rozszerzają się naczynia podskórne, uwalniają się toksyny i skóra oraz ciało samoistnie oczyszcza się. Schładzanie stosuje się do momentu wystąpienia szczypania skóry. Po takim rozgrzaniu ciało powinno się dobrze schłodzić, najlepiej w zimnej wodzie rzeki lub jeziora. Następują duże skoki ciśnienia krwi oraz akcji bicia serca. Następnie proces nagrzewania powtarza się.Chłodzenie zawsze należy prowadzić od dołu ku górze.